- Aktual mövzular :
- Azərbaycan
- Rusiya
- Qarabağ
- Venesuela
Xəbər Lenti
İnfoqrafika
Arxiv
Yazar

Bir neçə gündü Azərbaycan dilinin yeni orfoqrafiya qaydaları barədə müzakirələr gedir. Müzakirələr geder deməzdim, bu barədə qəzetdərə bəzi sözlər ötüröllər və elə fikir yaradellar ki, guya iş göröllər. Yaxşı, gəlin görəy bular nağayrmaq istiyillər.
Təxminən 70 il krili qrafikası ilə yazdıx, oxuduğ. Müstəqilliy əldə etdihdən sora keşdiy latın qrafikasına. Qaldıx kor. Niyə? Çünki yerdən qalxannar latın qrafikasını öyrəndilər, amma oxumağa bədii ədəbiyat tapmadılar. Prezident İlham Əliyevin tafşırığı ilə kütləvi surətdə bədii ədəbiyatdar latın qrafikasına keçirildi. Tonnarnan kitaflar, disertasiyalar yazıldı. Milyonnarnan pul xərjdəndi. Belə çıxer ki, olar təzdən yazılmalı, disertasiyalar cırılıf atılmalıdı.
Özdərini müdafiə üçün alibi də tapıflar. İllərdi atamızın, bavamızın, elə bizim özümüzün də öyrəndiyimiz sözlərin səhf olduğunu deyirrər. Misal üçün, deyirrər “qəşəng” sözü “qəşənk” kimi yazılmalıdı. Onnansa, elə birdəfəliy “qəşəy” yazax, meyxanaçıların da işi asan olsun, qafiyələrinə rahat otursun. Və ya “alqı-satqı” sözü. Bunu da eliyirrər “alğı-satqı”. Day onsuz da əziyət çəkifsiniz, “satqı” sözünü də “satğı” edin, “alğı-satğı” olsun. “Əsgər”i də “əskər” deyiiyik.
Mənim də öz təkliflərim var. Yazıda istifadə elədiyim sözdəri də “Orfoqrafiya lüğəti”nə salın. ATV verilişində Zaur Baxşəliyev hər zaman “filan” sözünü “falan” kimi işdəder. O əziyətə düşməsin deyə və ona irad tutmasınnar deyə, o sözü də dəyişin. “Vint açan” sözünü “burğac” eləmək istəyirsiniz ha, balon qabağını açanı da “bankaç” kimi dəyişdirin. Küçələri gəzin, cavan uşaqların bir-birinə adla deyil, müraciət əvizi işlətdiyi söz var, onu da salın lüğətə. Axı sizlər söz ehtiyatımızı 100 minə çatdırmaq isdiyirsiniz.
Ötən ilin sonlarına yaxın bir reperin oxuduğu dillər əzbəri oldu, yadınızdadır: Ayə, harıya gedersən ayə? Anan bilermi harıya gedersən Ayə?
İndi mən də sual edirəm: Ayə, harıya gedersiniz ayə?! Bilersinizmi, bir xalqı məhv etmək üçün ilk öncə onun mədəniyyətini, sonra da dilini məhf ederlər, ayə? Milli mədəniyyətimizi Avropa əxlaqı ilə məhf ediflər, ayə! Ayilənin nə olduğunu bilmiyənnər TV-lərdən əxlaq dərsi keçellər, ayə? Siz də o dəstəyə qoşulmuyan, ayə!
Başa düşdünüzmü nə deyirəm, ayə?!
P.S. Mən də evdə əziyyət çəkib uşağın dilindən ləhcəyə uyğun "qapıyı" sözünü dəyişməyə çalışıram ki, "qapını" yazsın. Day özümü niyə öldürürəm ki?
- 14-02-2019 14:59 Qərblə Rusiya növbəti “rinq”i hansı ölkədə quracaq?
- 11-02-2019 14:29 Mələkləri qətlə yetirən Səud rejimi qana doymur
- 09-02-2019 12:29 “Erməni arzusu”na çevrilməkdə olan “Gürcü arzusu”
- 07-02-2019 16:48 İraqda ABŞ-a qarşı silahlı üsyan baş verə bilər- ANALİZ
- 06-02-2019 15:09 Venesuelada baş verənlər nəyi isbatlayır?
- 06-02-2019 10:49 ABŞ-ın xaotik Yaxın Şərq siyasəti - ANALİZ
- 24-01-2019 16:19 Gücün şəhvətinə düçar olanlar - Venesuela
- 19-01-2019 12:30 Ermənistan Bakı-Tiflis-Qarsa qoşulmaq istəyir - blokadanın sərt diktəsi
- 18-01-2019 11:47 Paşinyan Sarqsyana niyə toxunmur?
- 15-01-2019 15:54 Suriya müharibəsinin əsas səbəbi hələ də gündəmini qoruyur
- 14-01-2019 16:09 Suriyada səfirliklər açılır: SƏBƏB MƏĞLUBİYYƏTDİR
- 11-01-2019 12:07 Neft ölkələri siyasi risk altında - ANALİZ
- 09-01-2019 14:34 Əfqanıstan - ABŞ imperiyasının tənəzzül simvolu kimi
- 29-12-2018 11:32 Kreml İrəvana yenə “diş” göstərdi - işğalçıya Yeni il öncəsi hədə kimi ismarış
- 21-12-2018 17:01 YƏMƏN - Səudiyyənin gələcəyi üçün şah damarı
- 21-12-2018 09:34 Bayram Səfərovla bağlı qərarın SƏBƏBİ
- 20-12-2018 13:12 ABŞ-ın "terrorla mübarizə" adı ilə növbəti hədəfi: AFRİKA
- 20-12-2018 09:01 Proqnoz: 2019-cu ildə dünyada quraqlıq və aclıq artacaq
- 12-12-2018 15:22 "Nyu York Tayms": Yəməndə ABŞ istehsalı olan faciə yaşanır
- 10-12-2018 11:20 Sözün məsuliyyəti və manatın məzənnəsi
- 08-12-2018 12:30 Qərb istismarı tarixinin utanc səhifələri: “İnsan zooparkları”
- 06-12-2018 11:30 Bakı metrosunda gördüklərimiz və ya Afina heykəllərinə qayıdış?
- 01-12-2018 11:20 Ermənistanın taxıl blokadası başladı - İrəvanın Zurabişvili ümidi
- 30-11-2018 16:25 Sabahının sual altında olduğu düşünülən bugünkü Rusiya
- 29-11-2018 10:26 Paşinyanın "Mənim addımım" blokunun "qorxaq addım"ı